1
00:00:00,400 --> 00:00:02,640
(GŁOS) To wideo ADLAB PRO.

2
00:00:02,800 --> 00:00:06,040
ADLAB PRO to projekt
z funduszy UE.

3
00:00:06,200 --> 00:00:09,800
Wideo udostępniono
na licencji Creative Commons.

4
00:00:10,000 --> 00:00:14,640
Jestem Nina Reviers
z Uniwersytetu w Antwerpii.

5
00:00:14,800 --> 00:00:18,960
W tym wideo ADLAB PRO
opowiem o odczytywaniu AD.

6
00:00:19,120 --> 00:00:23,720
Seckja 9, Moduł 1,
„Wstęp do audiodeskrypcji”.

7
00:00:23,880 --> 00:00:26,800
Opowiem
o następujących zagadnieniach:

8
00:00:26,960 --> 00:00:31,400
Czemu odczytywanie jest ważne?
Kto czyta AD?

9
00:00:31,560 --> 00:00:35,080
Na czym polega
dobre odczytanie AD?

10
00:00:35,240 --> 00:00:38,280
Czemu odczytywanie jest ważne?

11
00:00:38,440 --> 00:00:40,600
Mowa to coś więcej niż słowa.

12
00:00:40,760 --> 00:00:43,600
Tak zwane
informacje paralingwistyczne

13
00:00:43,760 --> 00:00:47,080
mają duży wpływ
na znaczenie i odbiór.

14
00:00:47,240 --> 00:00:50,360
Szczególnie w AD,
gdzie liczy się czas

15
00:00:50,520 --> 00:00:54,120
i trzeba przekazać komunikat
w kilku słowach.

16
00:00:54,280 --> 00:00:59,160
Joel Snyder,
pionier amerykańskiej AD, napisał:

17
00:00:59,320 --> 00:01:03,320
„Głosem nadajemy słowom
znaczenie”. W związku z tym

18
00:01:03,480 --> 00:01:05,880
odczytywaniem zajmują się
niemal zawsze

19
00:01:06,040 --> 00:01:08,440
profesjonalni lektorzy.

20
00:01:08,600 --> 00:01:12,040
W pewnych kontekstach,
jak podczas przedstawień,

21
00:01:12,200 --> 00:01:14,440
deskryptor czyta własny skrypt,

22
00:01:14,600 --> 00:01:17,760
ponieważ zna go najlepiej
i jest przygotowany

23
00:01:17,920 --> 00:01:21,000
do czytania na żywo i improwizacji.

24
00:01:21,120 --> 00:01:25,480
Czasami do audiodeskrypcji
używa się syntezatora mowy.

25
00:01:25,640 --> 00:01:28,600
To eksperymentalna technika.

26
00:01:28,760 --> 00:01:31,000
Wciąż prowadzone są badania,

27
00:01:31,160 --> 00:01:35,920
kiedy wskazana jest synteza –
na przykład w filmach dokumentalnych.

28
00:01:36,080 --> 00:01:41,200
Na czym polega
dobre odczytanie audiodeskrypcji?

29
00:01:41,360 --> 00:01:45,840
Oprócz miłego głosu
i dobrej wymowy

30
00:01:46,000 --> 00:01:50,080
lektorzy muszą zwracać uwagę
na pewne sprawy.

31
00:01:50,240 --> 00:01:53,200
W tym rozdziale opowiem o prozodii,

32
00:01:53,360 --> 00:01:56,160
stylu i technice pracy z mikrofonem.

33
00:01:56,320 --> 00:02:01,560
Na prozodię składają się
ton, tempo, emfaza, rytm, wysokość,

34
00:02:01,720 --> 00:02:04,160
zakres dynamiki i segmentacja.

35
00:02:04,640 --> 00:02:11,080
Na przykład: emfaza i akcent
to ważne narzędzia deskryptorów.

36
00:02:11,240 --> 00:02:14,120
Znaczenie frazy
może zostać odwrócone

37
00:02:14,280 --> 00:02:16,480
poprzez zmianę akcentu.

38
00:02:16,640 --> 00:02:19,720
Przyjrzyjmy się
następującym przykładom:

39
00:02:19,880 --> 00:02:24,280
„To nieposiadanie słodyczy
mnie denerwuje”

40
00:02:24,440 --> 00:02:26,600
czytamy inaczej niż

41
00:02:26,760 --> 00:02:30,040
„to nie posiadanie słodyczy
mnie denerwuje”.

42
00:02:30,200 --> 00:02:34,120
Inną cechą prozodyczną mowy jest ton.

43
00:02:34,280 --> 00:02:38,440
Ton wznoszący na końcu zdania
jest typowy dla pytań,

44
00:02:38,600 --> 00:02:42,440
ale może też sugerować,
że zdanie jest niedokończone.

45
00:02:42,600 --> 00:02:45,880
Takie zawieszenie jest powszechne
w AD na żywo,

46
00:02:46,040 --> 00:02:49,040
gdzie deskryptorzy nie obniżają tonu,

47
00:02:49,200 --> 00:02:52,760
ponieważ nie są pewni
następnego zdania.

48
00:02:52,920 --> 00:02:56,440
To sprawia,
że odbiorca czeka na kontynuację,

49
00:02:56,600 --> 00:03:01,160
więc często lepiej zakończyć zdanie
tonem opadającym.

50
00:03:01,320 --> 00:03:06,560
Oprócz tonu, tempo mowy
może się zmieniać ze sceny na scenę.

51
00:03:06,720 --> 00:03:10,320
Szybsze tempo pasuje
do sceny akcji,

52
00:03:10,480 --> 00:03:15,240
wolniejsze
do lirycznej sceny miłosnej.

53
00:03:15,400 --> 00:03:18,040
Przejdźmy do sposobu mówienia.

54
00:03:18,200 --> 00:03:22,280
Deskryptorom doradza się
neutralny sposób mówienia.

55
00:03:23,400 --> 00:03:30,400
Wytyczne Ofcomu mówią:
„warto zachować stały,

56
00:03:30,560 --> 00:03:33,920
niewyróżniający się,
bezosobowy sposób mówienia,

57
00:03:34,080 --> 00:03:38,880
by osobowość deskryptora
nie rzutowała na program”.

58
00:03:39,040 --> 00:03:42,480
Czasami jednak należy
włożyć emocje,

59
00:03:42,640 --> 00:03:46,280
ekscytację, lekkość,
w różnych punktach programu,

60
00:03:46,440 --> 00:03:48,920
by przekazać nastrój.

61
00:03:49,080 --> 00:03:52,160
Styl powinien pasować do gatunku.

62
00:03:53,280 --> 00:03:56,000
Na przykład
„gdy muzyka jest groźna,

63
00:03:56,160 --> 00:04:00,080
głos powinien oddawać napięcie
bez melodramatyzmu”.

64
00:04:00,240 --> 00:04:02,880
W komedii ton powinien być
jednostajny,

65
00:04:03,040 --> 00:04:05,200
„ale z uśmiechem”.

66
00:04:06,640 --> 00:04:11,720
Technika pracy z mikrofonem
też ma znaczenie w odczytaniu AD.

67
00:04:11,880 --> 00:04:17,600
Należy mówić do odpowiednio
ustawionego mikrofonu bez impostacji.

68
00:04:17,760 --> 00:04:22,440
Należy mówić
jak najbardziej naturalnie.

69
00:04:22,600 --> 00:04:26,160
Należy rozgrzać i ćwiczyć głos

70
00:04:26,320 --> 00:04:29,000
przed nagraniem AD.

71
00:04:29,160 --> 00:04:31,600
Rozśpiewanie głosu,

72
00:04:31,760 --> 00:04:36,320
nucenie, łamańce językowe
i rozluźnienie szczęki

73
00:04:36,480 --> 00:04:40,560
pomaga przygotować się do czytania.

74
00:04:40,720 --> 00:04:45,600
Należy też często czytać na głos
i nagrywać się,

75
00:04:45,760 --> 00:04:48,440
by ćwiczyć głos.

76
00:04:48,600 --> 00:04:52,080
Warto przesłuchać nagrane
przez siebie deskrypcje

77
00:04:52,240 --> 00:04:56,000
lub wykonać przed kimś próbę
przed czytaniem na żywo,

78
00:04:56,160 --> 00:04:58,880
by znaleźć błędy i inne problemy.

79
00:04:59,040 --> 00:05:03,760
Ten rozdział opiera się
na książce Louise Fryer z 2016 roku

80
00:05:03,920 --> 00:05:05,920
„An Introduction
to Audio Description”.

81
00:05:06,080 --> 00:05:08,680
Polecam lekturę.

82
00:05:11,160 --> 00:05:16,680
Prezentacja powstała przy wsparciu
ADLAB PRO. Audiodeskrypcja:

83
00:05:16,840 --> 00:05:20,640
Laboratorium Rozwoju
Nowego Profilu Zawodowego,

84
00:05:20,800 --> 00:05:25,000
z funduszy UE
w ramach programu Erasmus+.

85
00:05:25,160 --> 00:05:29,520
Akcja kluczowa 2,
Partnerstwa strategiczne,

86
00:05:29,680 --> 00:05:33,360
numer projektu: 2016-1-IT02-

87
00:05:33,520 --> 00:05:38,240
KA203-024311.

88
00:05:38,400 --> 00:05:41,920
Informacje i opinie zawarte
w prezentacji

89
00:05:42,080 --> 00:05:45,280
należą do autorów
i nie odzwierciedlają

90
00:05:45,440 --> 00:05:48,280
oficjalnej opinii Unii Europejskiej.

91
00:05:48,440 --> 00:05:51,680
Unia Europejska,
jej instytucje i organy,

92
00:05:51,840 --> 00:05:54,200
oraz osoby działające w jej imieniu

93
00:05:54,360 --> 00:05:56,360
nie odpowiadają za działania

94
00:05:56,520 --> 00:05:59,240
wynikające z uzyskanych
tu informacji.

95
00:05:59,400 --> 00:06:01,400
To było wideo ADLAB PRO.

96
00:06:01,560 --> 00:06:05,120
Partnerami ADLAB PRO są:
Uniwersytet w Trieście,

97
00:06:05,280 --> 00:06:10,080
Universitat Autònoma de Barcelona,
Uniwersytet w Antwerpii,

98
00:06:10,240 --> 00:06:15,240
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza,
RTV Slovenia, Utopian Voices,

99
00:06:15,400 --> 00:06:19,560
Soundfocus oraz Royal National
Institute of Blind People.

100
00:06:19,720 --> 00:06:22,560
ADLAB PRO sfinansowano
ze środków UE.

101
00:06:22,720 --> 00:06:26,400
Wideo udostępniono
na licencji Creative Commons.